Codex Mutinensis
 Fragment pierwszej strony kodeksu | |
| Oznaczenie |
Ha |
|---|---|
| Data powstania |
IX wiek |
| Rodzaj | |
| Numer |
014 |
| Zawartość | |
| Język |
grecki |
| Rozmiary |
33 × 23 cm |
| Typ tekstu | |
| Kategoria |
V |
| Odkrywca |
Scholz |
| Miejsce przechowywania |
Biblioteca Estense |
Codex Mutinensis (Gregory-Aland no. Ha albo 014), α 6 (von Soden) – grecki uncjalny rękopis Nowego Testamentu. Paleograficznie datowany jest na wiek IX[1]. Rękopis nie zachował się w całości i niektóre jego partie zostały utracone. Część rękopisu pisana jest minuskułą i klasyfikowana jest pod numerem 2125 (Gregory-Aland). Tekst 014 nie jest wysoko ceniony, dlatego cytowany jest tylko w niektórych wydaniach Novum Testamentum Graece.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Uncjał 014
[edytuj | edytuj kod]Kodeks stanowiony jest przez 43 pergaminowych kart (33 na 23 cm)[1][2]. Przekazuje tekst Dziejów Apostolskich z kilkoma lukami (Dz 1,1-5,28; 9,39-10,19; 13,36-14,3; 27,4-28,31). Pierwsze trzy luki uzupełnione zostały później pismem minuskułowym, natomiast czwarta luka pismem uncjalnym[3]. Kodeks 014 stanowiony jest przez karty (folios) 9-51 Mutinensis[2].
Tekst biblijny pisany jest jedną kolumną na stronę, 30 linijek w kolumnie, 26 liter w linijce[1]. Litery są pochylone na prawo, posiadają przydechy i akcenty. Litery Θ, Ε, Ο i Σ zostały skompresowane[a][4].
Kodeks zawiera prolegomenę, noty marginalne, Aparat Eutaliusza do Listów powszechnych, prolegomenę do Listów Pawła. Na końcu każdej księgi, w subscriptio podana jest liczba stychów (στιχοι)[4].
Minuskuł 2125
[edytuj | edytuj kod]Listy powszechne i Listy Pawła pisane są minuskułą, na 260 pergaminowych kartach (32,5 na 22,5 cm), początkowo były katalogowane pod numerami 112 (dla Dziejów i Listów powszechnych) i 179 (dla Listów Pawła)[4]. Dzisiaj na liście rękopisów Nowego Testamentu obie partie klasyfikowane są pod tym samym numerem 2125 (Gregory-Aland)[5]. Minuskuł 2125 stanowiony jest przez karty (folios) 52-311 kodeksu Mutinensis[5].
Tekst
[edytuj | edytuj kod]
Grecki tekst kodeksu reprezentuje bizantyńską tradycję tekstualną[6]. Hermann von Soden sądził, że tekst bizantyński kodeksu posiada pewne cezarejskie naleciałości[3]. Kurt Aland tego nie potwierdził nadając mu profil tekstualny 481 221/2 22 1s. Profil ten oznacza, że kodeks wspiera tekst bizantyński przeciwko „oryginalnemu”[b] w 48 miejscach, współbrzmi zarówno z tekstem bizantyńskim jak i „oryginalnym” w 22 miejscach, wspiera tekst „oryginalny” przeciwko bizantyńskiemu w 2 miejscach. Ponadto kodeks posiada 1 sobie właściwy wariant. Tylko trzy warianty są niezgodne z tradycją bizantyńską. W oparciu o ten profil tekst rękopisu został zaklasyfikowany do V kategorii Alanda[1].
Przykładem wariantu zgodnego z wiodącymi rękopisami tekstu aleksandryjskiego (Papirus Bodmer XVII, Kodeks Synajski, Kodeks Watykański, Kodeks Aleksandryjski) oraz z wydaniami Nestle-Alanda jest tekst Dz 24,6b-8a. Wariant ten wspierają także niektóre rękopisy nie reprezentujące aleksandryjskiej tradycji tekstualnej (Angelicus i Porphyrianus)[7].
Aland sporządził również profil dla minuskułu 2125 i zaliczył go do V kategorii[8]. Rękopisy V kategorii traktowane są jako nieprzydatne przy rekonstruowaniu oryginalnego tekstu Nowego Testamentu[9].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Partia uncjalna Mutinensis (014) datowana jest zwykle na wiek IX (Tregelles[10], Scrivener[11], Gregory[4], Aland[2], INTF[12]). Tekst minuskułowy (2125) datowany jest na X wiek[4][5]. Partie tekstu uzupełniane w 014 mają późniejsze pochodzenie. Według Scrivenera majuskułowe uzupełnienie powstało w XI wieku, a minuskułowe – w XII wieku[11].
Odkryty został przez Scholza w 1820, który sporządził pierwszy jego opis i jako pierwszy skolacjonował niektóre jego partie. Niestety jego odczyt nie zawsze jest dokładny. Z tego względu tekst rękopisu został ponownie skolacjonowany przez Tischendorfa w 1843 i Tregellesa w 1846 roku. W 1850 roku Tischendorf i Tregelles porównali skolacjonowane przez siebie teksty[13][14].
Na listę rękopisów Nowego Testamentu wprowadził go Tischendorf nadając mu siglum H[15]. Pod takim siglum rękopis figurował na liście Tregellesa, Scrivenera i początkowo Gregory'ego. Na liście Hermanna von Sodena oznakowany został za pomocą siglum α 6. W 1908 roku Gregory nadał mu siglum 014[16].
Pierwsze faksymile opublikował Tischendorf w 1855, następne H.J. Vogels w 1929 i William Hatch w 1939 roku[17].
014 jest cytowany w trzecim wydaniu greckiego Nowego Testamentu przygotowywanych przez Zjednoczone Towarzystwa Biblijne dla tłumaczy biblijnych (UBS3)[18], nie jest natomiast cytowany w czwartym wydaniu (UBS4)[19]. Nie jest cytowany w NA27[20]. Minuskuł 2125 w ogóle nie jest cytowany.
Kodeks Mutinensis przechowywany jest w Biblioteca Estense (Gr. 196) w Modenie[1][12].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jest to charakterystyczne dla późnej uncjały.
- ↑ „Oryginalny” oznacza tu tekst w rekonstrukcji Alanda – Novum Testamentum Graece.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Aland i Aland 1989 ↓, s. 119.
- ↑ a b c Kurzgefaßte 1963 ↓, s. 37.
- ↑ a b Waltz 2007 ↓.
- ↑ a b c d e Gregory 1900 ↓, s. 101.
- ↑ a b c Kurzgefaßte 1963 ↓, s. 172.
- ↑ Metzger i Ehrman 2005 ↓, s. 76.
- ↑ Aland i Aland 1989 ↓, s. 304.
- ↑ Aland i Aland 1989 ↓, s. 165.
- ↑ Aland i Aland 1989 ↓, s. 117.
- ↑ Tregelles 1856 ↓, s. 205.
- ↑ a b Scrivener 1894 ↓, s. 171.
- ↑ a b INTF i Codex 014 ↓.
- ↑ Gregory 1900 ↓, s. 274.
- ↑ Scrivener 1894 ↓, s. 171-172.
- ↑ Tischendorf 1859 ↓, s. CLXXIX-CLXXX.
- ↑ Gregory 1908 ↓, s. 33.
- ↑ Elliott 1989 ↓, s. 46-47.
- ↑ UBS3 ↓, s. XVI.
- ↑ UBS4 ↓, s. 11*.
- ↑ NA27 ↓, s. 59*.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wydania tekstu
- K. v. Tischendorf: Monumenta sacra inedita. T. I. Leipzig: 1855, s. 37-44.
- Krytyczne wydania NT
- K. Aland, M. Black, C.M. Martini, B. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. Wyd. 3. Stuttgart: United Bible Societies, 1983. ISBN 3-438-05113-3. [UBS3]
- B. Aland, K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M. Martini, B. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. Wyd. 4. Stuttgart: United Bible Societies, 1993, s. 15*. ISBN 978-3-438-05110-3. [UBS4]
- Eberhard et Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M. Martini, B. M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2001. ISBN 978-3-438-05100-4. [NA27]
- Listy rękopisów
- Caspar René Gregory: Die griechischen Handschriften des Neuen Testament. Leipzig: J.C. Hinrichs'sche Buchhandlung, 1908, s. 33. (niem.).
- Kurt Aland: Kurzgefaßte Liste der griechieschen Handschriften des Neuen Testaments. Wyd. 1. Berlin: Walter de Gruyter, 1963. (niem.).
- INTF: Kodeks 014 (GA). [w:] Liste Handschriften [on-line]. Münster Institute. [dostęp 2014-09-24].
- Introdukcje do krytyki tekstu NT
- Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neuen Testaments. Einführung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie in Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
- Caspar René Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. T. 1. Leipzig: J.C. Hinrichs, 1900, s. 101, 274. (niem.).
- Bruce M. Metzger, Bart D. Ehrman: The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption and Restoration. Wyd. 4. New York – Oxford: Oxford University Press, 2005, s. 76. ISBN 978-0-19-516122-9. (ang.).
- Frederick Henry Ambrose Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: George Bell & Sons, 1894, s. 171-172. (ang.).
- Constantinus Tischendorf: Novum Testamentum Graece. Wyd. Editio Septima. Lipsiae: 1859.
- Samuel Prideaux Tregelles: An Introduction to the Textual Criticism of the New Testament. London: 1856, s. 179. (ang.).
- R. Waltz: Codex Mutinensis He (014). Encyclopedia of Textual Criticism, 2007.
- Inne
- J.K. Elliott: A Bibliography of Greek New Testament Manuscripts. Cambridge: Cambridge University Press, 1989. ISBN 0-521-35479-X. (ang.).